KUR’AN-I KERİM HARFLERİNİN SIFATLARI
A) ZIDDI OLAN SIFAT-I LÂZIMELER
HEMS-CEHR
• HEMS: Harf Özellikle Harekeli Okunduğunda Mahrece Dayanmanın Zayıf Olması Sebebiyle Nefesin Sesle Beraber Akmasına Denir. Harfleri فَحَثَّهُ شَخْصٌ سَكَتْ Beytindeki 10 Harftir.
• CEHR: Harf Özellikle Harekeli Okunduğunda Mahrece Dayanmanın Kuvvetli Olması Sebebiyle Nefesin Tamamının Veya Çoğunluğunun Hapsolmasına Denir. Harfleri Hems Harflerinin Dışında Kalan 18 Harftir.
ŞİDDET-RİHVE-BEYNİYYE
• ŞİDDET: Harf Özellikle Sakin Okunduğunda Mahrece Dayanmanın Kuvvetli Olması Sebebiyle Sesin Ve Nefesin Akmamasına Denir. Harfleri اَجِِدْ قَطٍ بَكَتْ Beytindeki 8 Harftir.
• RİHVE: Harf Özellikle Sakin Okunduğunda Mahrece Dayanmanın Zayıf Olması Sebebiyle Nefesin Ses İle Beraber Akmasına Denir. Harfleri Şiddet Ve Beyniyye Hurufunun Dışında Kalan 15 Harftir.
• BEYNİYYE: Harf Özellikle Sakin Okunduğunda Sesin Ne Tamamen Akması Ve Ne De Hapsolmasına Denir. Harfleri لِنْ عُمَرْ Beytindeki 5 Harftir.
MÜSTA’LİYE-MÜSTEFİL(İNHİFAD)
(İSTİ’LA-İSTİFALE)
• MÜSTA’LİYE: Harf Okunurken Dilin Kökü İle Beraber Üst Damağa Yükselmesine Denir. Harfleri خُصَّ ضَغْطٍ قِظْ Beytindeki 7 Harftir. Bu Harfler Daima Kalın Okunur.
• MÜSTEFİL: Harf Okunurken Dilin Alt Çene Semtinde Kalıp Üst Damağa Yükselmemesidir. Harfleri Müsta’liye Harflerinin Dışında Kalan 21 Harftir.
MUTBEKA-MÜNFETİH
(İTBAK-İNFİTAH)
• MUTBEKA: Harf Okunurken Dilin Kökü İle Beraber Ortasının Da Üst Damağa Yükselmesine, Yapışmasına Denir. Harfleri ﻅ ﻄ ﺽ ﺹ Harfleridir.
• MÜNFETİH: Harf Okunurken Dil İle Üst Damak Birbirinden Ayrılarak Aralarından Havanın Çıkmasına Denir. Harfleri Mutbeka Harflerinin Dışında Kalan 24 Harftir.
MÜZLEKA-MUSMATE
(İZLAK-İSMAT)
• MÜZLEKA: Dilin Fesahatle Çabuk Hareketi Demektir. فَرَّ مِنْ لُبِّ Harfleri Okunurken ﻝ ﺮ ﻦ Harflerinde Dilin Uç Tarafına İ’timad ﻑ ﻡ ﺏ Harflerinde De İki Dudağın Uçlarına İ’timad Etmektir.
• MUSMATE: Harf Okunurken Dilin(Lisanın) Tutulması Kolaylıkla Akmaması Demektir. Harfleri Müzleka Harflerinin Dışında Kalan 22 Harftir.
HAFA-ZUHUR
• HAFA: Harflerini Okurken Kendisinden Önceki Harfe Katıldığı Zaman Harfin Sesinin Gizli Olmasına Denir. Bu Harfler Şunlardır: Med Harfleri Olan ﺍ ﻯ ﻭ ile ﻩ Dir.
• ZUHUR: Harf Telaffuz Edilirken Sesinin Açık Olmasına Denir. Harfleri Hafa Harflerinin Dışında Kalan 24 Harftir.
B) ZIDDI OLMAYAN SIFAT-I LÂZIMELER
SAFİR
• Harf Okunurken (Kuş Ve Islık Sesine Benzer) Keskin Bir Sesin Çıkmasına Denir. Harfleri ﺯ ﺱ ﺹ Dir. Ve Bunların Zıddı Yoktur.
TEFEŞŞİ
• Sesin Ağızda Yayılmasına Denir. Bu Sıfata Sahib Olan Harf ﺵ Dir. Bu Harfi Telaffuz Ederken Ses Ağızda Yayılmalı, Türkçedeki “Şeker, Şişe, Şekil” Gibi Kelimelerin “ş” Sesinden Farklı Olmalıdır.
İNHİRAF
• Harfi Telaffuz Ederken Dilin Yukarıya Veya Geriye Meyletmesine Denir.Harfleri ﺭ ﻝ Dır. ﻝ Da Meyl İşi Dil Ucuna, ﺭ Da İse Dilin Üstü Cihetine Doğru Olur.
KALKALE
• Harfi Telaffuz Ederken Kuvvetli Bir Ses İşitilinceye Kadar Mahrecin Kımıldanmasına Denir. Harfleri قُطْبُ جَدٍ Beytindeki 5 Harftir.
• Kalkale Hakkında Tecvid Titaplarında Kalkale Harfleri Kelimenin Ortasında Veya Sonunda Sakin Olursa Kalkale Olur Yazar. Bundan Sakin Olmayan Harfin Kalkale Sıfatıyla Mevsuf Olmaması İcab Eder. Hâlbuki Öyle Değildir. Zira, Sıfat-ı Hurufta Kalkale Sıfatı, Sıfat-ı Lazımedendir. Gerek Harekeli Olsun Ve Gerek Sakin Olsun. Yalnız Şurasına Dikkat Lazımdır Ki Kalkale Harfi Harekeli İse Kalkale Sıfatı Az Olur. Yani Depretmek Az Olur. Sakin Olup Kelimenin Ortasında İse Depretmek Daha Fazlaca Olur. Kelimenin Sonunda Sakin İse Depretmek Yani Kalkalelik Daha Ebyan Olur. Yani Ziyade Beyan Edilir.
ĞUNNE
• Harf Telaffuz Edilirken Genizden Sesin Gelmesine Denir. Harfleri ﻡ Ve ﻥ Dur. Nun İle Mim Şeddeli Olduklarında Ğunnelerinin Bir Elif Miktarı Açıklanması Vaciptir.
İSTİTALE
• Sesin,Bu Sıfata Sahip Olan Harfin Mahrecinden Diğer Harflere Nazaran Yarım Harf Nisbetinde Fazla Vakit Alarak Uzaması Ve Güçlükle Çıkması Anlamına Gelir. Bu Sıfat Sadece ﺽ Harfine Mahsustur.
NEFH
• Harf Okunurken Arı Vızıltısı Gibi Bir Sesin Çıkmasına Denir. Bu Sıfata Sahip Harfler Şunlardır: ﻅ ﺽ ﺯ ﺫ
TEKRİR
• Harf Telaffuz Edilirken Dil Ucunun Titremesine Ve Sürçmesine Denir. Bu Sıfat ﺭ Harfine Mahsustur.
• Bu Sıfatın Bilinmesi Tekrarlığın Fazlalığından Sakınmak İçindir. Yoksa Tekrarlığı Fazla İcra Etmek İçin Değildir.
LİN
• Makabli(Öncesi) Üstün Olan Sakin ﻭ İle ﻯ Harfini Dile Zorluk Vermeksizin, Zahmetsiz Olarak Okumaya Denir.
C) SIFAT-I ARIZALAR
TERKİK
• TERKİK: Harfi İnce Okumaya Denir. Harfleri Şunlardır:
• A) İsti’la Harflerinin Dışında Kalan 21 İstifale Harfi
• B)İstifale Harflerine Bitişen Ve Harf-i Med Olan ﺍ Ve ﻭ
• C) Harf-i Med Olan ﻯ
• D)Makabli Meksur Olan Lafzatullahın ﻝ’ı
• E) İnce Okunması Gereken Durumlarda ﺭ
TEFHİM
• TEFHİM: Harfi Kalın Okumaya Denir. Harfleri 11 Tanedir:
• A) İsti’la Harflerinin Tamamı: خُصَّ ضَغْطٍ قِظ
• B) Makabli Meftuh(üstün) Veya Medmum(ötre) Olan Lafzatullahın ﻝ’ ı
• C) Kalın Okunması Gereken Durumlarda ﺭ[/b]
Gönderen